Kfiat, Keviat of Kwiejee?

Hij is weer terug! Na ruim een jaar aan de zijlijn te hebben gestaan, is hij weer terug bij het team waar hij vijf jaar geleden zijn debuut voor maakte. Ik heb het natuurlijk over Daniil Kvyat, de man met de korte, doch haast onuitspreekbare achternaam.

Hij is weer terug: Daniil Kvyat. Afbeelding: Wikimedia Commons.

Het was de afgelopen jaren altijd lachen geblazen als Kvyat geïnterviewd werd door iemand van de Engelse tv. De eilandbewoners wisten zich geen raad met zijn achternaam, die ze doorgaans als Kfiat of Keviat uitspraken, en soms zelfs als Kwiejee. Heel grappig natuurlijk, maar hoe heet hij nou wel?

Anders dan bijvoorbeeld het Nederlands of het Engels hanteert het Russisch het cyrillische alfabet, dat geheel andere tekens bevat dan het Latijnse alfabet dat wij kennen. Om de vertaalslag van het ene alfabet naar het andere te maken, moeten Russische namen getranslitereerd worden. Dat kan op vele manieren, omdat alle Europese talen weer net een andere spelling hanteren, maar vaak wordt de transliteratie naar het Engels gebruikt, een transliteratie die niet zonder moeilijkheden is. In dit geval wordt het Russische Квят als volgt getranslitereerd:

к - gewoon de k die wij kennen
в - zit tussen de v en w in, redelijk vergelijkbaar met de Engelse v

я - ongeveer als ja, weergegeven als ya in het Engels

т - gewoon de t die wij kennen

In het Engels komt er dus Kvyat te staan, een transliteratie die heel wat problemen oplevert:

- De k aan het begin van een woord wordt in het Engels vaak niet uitgesproken als daarna nog een medeklinker volgt (denk aan woorden als knight).

- De combinatie kv komt in het Engels, net als in het Nederlands, niet voor en dat is niet zo gek omdat die twee medeklinkers niet goed achter elkaar zijn uit te spreken (wie het wel probeert zegt al gauw kf).

- Net als in het Frans, het Spaans en het Turks gebruikt het Engels de y voor de j-klank. Dit is soms verwarrend, omdat de y in het Engels ook vaak als ie of aai wordt uitgesproken. Leken kunnen de y in transliteraties dus gemakkelijk voor een klinker aanzien.

Dit verklaart waarom Engelsen de naam vaak volkomen verkeerd uitspreken. In de Nederlandse spelling is Kwjat de beste benadering van de werkelijke uitspraak, met een j in plaats van de verwarrende y en een w in plaats van een v dus. Doordat de Russische в qua uitspraak ongeveer tussen de v en de w in zit, hebben we voor het Nederlands een extra transliteratiemogelijkheid. Het onderstaande plaatje geeft het verschil in uitspraak van de f (ф in het Russisch), v en w in het Nederlands, Engels en Russisch schematisch weer.

Schematische weergave van het verschil tussen de f, v en w in het Nederlands, Engels en Russisch.

Te zien is dat de f, v en w in het Nederlands veel meer op elkaar lijken dan in het Engels. Vooral het verschil tussen de f en de v wordt in het Nederlands bijna niet gemaakt, terwijl de v in het Engels veel zachter wordt uitgesproken dan de f. De Nederlandse w zit weer tussen de Engelse v en de Engelse w (die veel meer op zijn Surinaams wordt uitgesproken). Hierdoor is de v in het Engels duidelijk de beste transliteratie van de в, terwijl in het Nederlands de v en w er allebei enigszins op lijken. Omdat woorden met kw- wel in het Nederlands voorkomen (kwam, kwetsen of het lelijke vernederlandste kwis) en met kv- niet, lijkt het me logisch om in de Nederlandse transliteratie een w te gebruiken, net als in het Duits.

Op deze site zal ik Kvyat dus voortaan als Kwjat aanduiden om verwarring te voorkomen... Over de uitspraak van zijn naam natuurlijk.